Uitgangspunt
De wereld verandert sneller dan ooit. Steden en dorpen werden de voorbije jaren meer divers. Enerzijds maakt dit onze maatschappij complexer, anderzijds zorgt het voor meer verbinding.
Doel
Net zoals in de ‘grote wereld’ komt het er op school op aan om vreedzaam samen te leren en samen te leven. De klas en de school zijn de ideale oefenplaats om respectvol met elkaar in dialoog te gaan. In de klas kan je leren dat niet iedereen altijd hetzelfde denkt en dat er verschillende visies zijn op waar het met de wereld naartoe kan gaan. Dat maakt samenleven niet altijd makkelijk maar wel boeiend.
Wanneer je in de klas leert om op te komen voor je ideeën, train je jezelf om dat buiten de schoolmuren ook te doen. Hier kan je in alle rust en veiligheid jezelf zijn en mag je vallen en weer opstaan.
Werkwijze
In de klas brengt het project cultuur- en wereldburgerschapseducatie op een kwaliteitsvolle manier in praktijk. De leerlingen leren elkaar en de andere(n) kennen via opdrachten rond hun culturele identiteit. Hierbij staan dialoog en het delen van verhalen centraal. Creatieve en muzische opdrachten zetten leerlingen aan tot het waarnemen, verbeelden, reflecteren en analyseren van de wereld om zich heen. Kunstenaars en hun werk inspireren om zelf een eigen wereld te creëren.
Daarnaast reiken we het schoolteam handvaten aan om met actuele thema’s om te gaan vanuit een gedeelde visie, die enerzijds vaste waarden uitdraagt en anderzijds flexibel nieuwe antwoorden op verandering mogelijk maakt. We zetten in op reflectie zodat leraren hun persoonlijke normen en waarden niet als vanzelfsprekend zien maar durven loskomen van het eigen perspectief om zich zo te leren verplaatsen in het perspectief van de ander.
Basispijlers
Het project Wereldklassen wil scholen stimuleren om op een positieve manier aan de slag te gaan met die diverse realiteit. We anticiperen in dit project op de vernieuwde eindtermen basisonderwijs en zetten in op de sleutelcompetenties: Burgerschap, Sociaal-relationele competenties en Cultureel bewustzijn / Culturele Expressie. Vanuit deze competenties ontwikkelden we 6 inhoudelijke pijlers die de basis vormen van dit project: cultureel bewustzijn, wereldburgerschap, diversiteit, identiteit, verbinding en cultureel expressie / muzische vorming.
Diversiteit
De wereld waarin we leven is superdivers. Toenemende etnisch-culturele verschillen zijn een realiteit waarmee we moeten leren omgaan. Recent onderzoek toont aan dat een interculturele aanpak leidt tot een significante stijging van het welbevinden van leerlingen. Intercultureel samenleven erkent verschillen maar gaat tegelijkertijd uit van een niet-onderhandelbaar kader van universele waarden. Het is mogelijk om te leren omgaan met verschillen door ze te benoemen en bespreekbaar te maken. Dialoog staat in dit project dan ook centraal. Zo werk je aan een gedeeld waardenkader dat de basis vormt voor een verbindende schoolcultuur.
Identiteit
Onze identiteit maakt ons uniek. Het is een dynamisch en gelaagd gegeven. Iemand is Turnhoutenaar maar ook zoon of dochter, Marokkaan, scout, klasgenoot, vriend of vriendin, … Tijdens dit project willen we aandacht schenken aan en reflecteren op de gelaagde identiteit van iedereen. Door te beseffen dat we altijd dingen gemeen hebben, denken we minder snel zwart-wit; we zoeken een evenwicht tussen de groepsidentiteit en het stimuleren van individuele identiteit. Het is belangrijk om altijd eerst de mens te zien, voordat je inzoomt op één bepaald aspect van de identiteit. Zo stappen we af van het ‘wij-zij-denken’.
Cultureel Bewustzijn
Het concept Cultureel Bewustzijn komt uit het onderzoek Cultuur in de Spiegel van professor Barend Van Heusden. Hij omschrijft cultuur als “een cognitief proces van betekenisgeving”, aangestuurd door de spanning tussen wat we al kennen en de steeds veranderende werkelijkheid. Het proces van betekenisgeven zal comfortabeler verlopen wanneer je beschikt over een rijk gevulde ‘geheugenbibliotheek’. Voor onderwijs is dit een oproep om te werken aan een brede en gevarieerde (culturele) vorming via cultuureducatie. Daarbij zetten we in op het reflecteren over cultuur-in-ruime-zin, en vormen op die manier een persoonlijk maar ook een gezamenlijk cultureel bewustzijn.
Verbinding
Verbinding, in de brede zin van het woord, is een belangrijke uitdaging voor onderwijs. Een verbindende schoolcultuur zorgt ervoor dat iedereen gewaardeerd wordt om wie hij is, om wat hij kan en om wat hij doet, binnen de afgesproken kaders van de school. In je klas zijn een positieve dynamiek en warme relaties essentieel om tot goed onderwijs te komen. Door middel van dialoog, reflectie, muzische vorming en kunst leren kinderen zichzelf, elkaar en de wereld beter kennen. Het delen van verhalen is een belangrijke methodiek om die verbinding te realiseren. Leerlingen ontwikkelen empathie, leren samenwerken, opkomen voor zichzelf en tonen respect voor anderen.
Wereldburgerschap
Wereldburgerschapseducatie wil kinderen kennis, vaardigheden en attitudes aanreiken om zich te ontwikkelen tot wereldburgers. Tijdens wereldburgerschapseducatie leggen we verbanden tussen onszelf en de ander, tussen de wereld dichtbij en ver weg. Aan de hand van drie pijlers; ken jezelf, leef je in en voel je verbonden, ontwikkelen leerlingen zich tot respectvolle, nieuwsgierige en empathische burgers. Ze leren verantwoordelijkheid opnemen, samenwerken en diversiteit waarderen. Een wereldburger is ook een doener die beseft dat zijn handelen impact heeft op de mensen met wie hij samenleeft.
Culturele expressie en muzische vorming
Muzische vorming en culturele expressie zijn in dit project de hefboom om cultuur- en wereldburgerschapseducatie op een krachtige manier in praktijk te brengen. Kunst telt zekerheden in vraag en daagt je uit om met een andere, open blik naar de dagdagelijkse realiteit te kijken. Kunst vraagt ook doorzettingsvermogen en aandacht bij het kijken, het reflecteren en het creëren. Door als leerling zelf een artistiek proces te doorlopen, kan de waardering voor de expressies van anderen groeien en beter beargumenteerd worden. De interactie tussen lichaam, gevoel en kennis draagt bij tot de persoonlijke ontplooiing van de leerling. Daarnaast ontwikkelt de leerling zijn creatieve vaardigheden en zet hij zijn verbeelding in bij het creëren van artistiek werk.